از بین بردن بافت‌های زخم و اسکار
از بین بردن بافت زخم یکی از مزایای رایجی است که از طریق ماساژ به دست می‌آید. بافت زخم از فیبرهای کلاژن تشکیل شده‌است. فیبرهای کلاژن بافت‌های پیوندی فیبری هستند که وظایف زیادی در بدن دارند. وظیفه اصلی فیبرهای کلاژن در بافت زخم، ترمیم فیبرهای آسیب‌دیده در بدن است. بافت زخم می‌تواند بسیار محدود کننده باشد چون خاصیت کشش‌پذیری بافت‌ها کمتر از بافت‌های ماهیچه‌ای طبیعی بدن است. ماساژ درمانگران از طریق ماساژ بافت‌های زخم و اسکار را از بین می‌برند تا به کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی و از بین بردن محدودیت کمک کنند.
ماساژ چه تاثیری بر از بین بردن بافت زخم می‌گذارد و چگونه به آن کمک می‌کند؟
مناسب‌ترین انواع ماساژ برای از بین بردن بافت زخم چیست؟
انواع مختلفی از ماساژ را می‌توان برای از بین بردن بافت زخم به کار برد. مناسب‌ترین ماساژهای مورد استفاده عبارتند از:
- ورزشی
- بافت عمیق
مناسب‌ترین انواع ماساژ که بر از بین بردن بافت زخم استفاده می‌شوند عبارتند از sports massage یا ماساژ ورزشی و deep tissue massage یا ماساژ بافت عمیق.
ماساژ ورزشی
از ماساژ ورزشی برای از بین بردن بافت زخم استفاده می‌شود. ماساژ ورزشی عمدتا بر روی نواحی دارای بافت‌های نرم تمرکز می‌کند. فشاری که در طول این ماساژ وارد می‌شود می‌تواند بسته به اولویت شخصی هر فرد متفاوت باشد. از بین رفتن بافت زخم در طول ماساژ ورزشی بخاطر افزایش دمای بافت زخم رخ می‌دهد. افزایش دما به بافت زخم کمک می‌کند تا شل شده و راحت‌تر از بین برود. تکنیک‌های مختلفی در یک ماساژ ورزشی با هدف از بین بردن بافت زخم، کاهش درد و افزایش آرامش بدن به کار می‌روند.
ماساژ بافت عمیق
بافت زخم در طول ماساژ بافت عمیق نیز از بین می‌رود. فشار عمیق و محکم در طول ماساژ بافت عمیق با هدف انجام کار عمیق‌تر در فیبر و بافت‌های ماهیچه به کار می‌رود. ماساژ بافت عمیق، چسبندگی و فیبرهای کلاژنی که می‌توانند در نتیجه بافت زخم ایجاد شوند را تجزیه کرده و از بین می‌برد. چسبندگی‌های ایجاد شده در اثر زخم باعث به وجود آمدن محدودیت در حرکت، افزایش درد و همچنین افزایش استرس می‌شوند. از بین بردن بافت زخم از طریق ماساژ بافت عمیق، محدودیت را از بین برده و در نتیجه استرس و درد را نیز در بدن کاهش می‌دهد.
از چه تکنیک‌هایی در ماساژ برای از بین بردن بافت زخم استفاده می‌شود؟
از طیف وسیعی از تکنیک‌ها می‌توان برای از بین بردن بافت زخم استفاده کرد. رایج‌ترین تکنیک‌های مورد استفاده عبارتند از:
- طب فشاری
- ایجاد اصطکاک
- هدف قرار دادن نقاط ماشه‌ای
رایج‌ترین تکنیک‌های مورد استفاده برای از بین بردن بافت زخم شامل طب فشاری، ایجاد اصطکاک و هدف قرار دادن نقاط ماشه‌ای (یا همان تریگرپوینت‌ها) است.
طب فشاری (acupressure)
استفاده از طب فشاری یک روش رایج برای از بین بردن بافت زخم است. طب فشاری با استفاده از نوک انگشتان و انگشت شست انجام می‌شود و یعنی زمانی که فشار هم بر روی نقاط طب فشاری و هم به نقاط ماشه‌ای واقع در مناطق ویژه‌ای از بدن به کار می‌رود. هنگامی که فشار بر روی نقاط طب فشاری یا نقاط ماشه‌ای خاص اعمال می‌شود، جریان خون محدود شده و منجر به یک واکنش ایسکمیک (کم‌رسانی خون به بافت اندام) می‌شود. واکنش ایسکمیک یعنی زمانی که جریان خون به مناطق و بافت‌های خاصی محدود می‌شود و وقتی فشار آزاد می‌شود، این جریان افزایش می‌یابد. زمانی که فشار اعمال می‌شود، بافت زخم نرم شده و شروع به تجزیه شدن می‌کند. وقتی فشار آزاد می‌شود، افزایش جریان خون رخ می‌دهد تا به ترمیم آسیب و بهبود شرایط ماهیچه‌ها کمک کند.
ایجاد اصطکاک (friction)
از ایجاد اصطکاک معمولا برای از بین برد بافت زخم استفاده می‌شود. ایجاد اصطکاک شامل اعمال فشار در طول فیبرهای عضلانی با استفاده از نوک انگشتان یا انگشت شست است. حرکات اصطکاکی بر روی پوست خشک به کار می‌روند و به تجزیه و از بین رفتن دسته‌های ساخته‌شده از الیاف کلاژن کمک می‌کنند. تجمع فیبرهای کلاژن در نتیجه ایجاد بافت زخم شکل می‌گیرد. حرکات اصطکاکی دمای ماهیچه‌ها را افزایش می‌دهند و به شل شدن و تجزیه فیبرهای کلاژن کمک می‌کنند. تجزیه و از بین رفتن فیبرهای کلاژن مقدار بافت زخم در ماهیچه‌ها را کاهش می‌دهد که منجر به کاهش محدودیت و درد و همچنین افزایش دامنه حرکت و آرامش ماهیچه و بدن می‌شود.
هدف قرار دادن نقاط ماشه‌ای (trigger pointing)
بافت زخم می‌تواند از طریق هدف قرار دادن نقاط ماشه‌ای نیز از بین برود. هدف قرار دادن نقاط ماشه‌ای یعنی زمانی که فشار خاصی بر روی نقاط ماشه‌ای وارد می‌شود. نقاط ماشه‌ای (تریگر پوینت‌ها)، نقاط عصبی – عضلانی هستند که در مرکز فیبر ماهیچه یافت می‌شوند. نقاط عصبی – عضلانی در محل برخورد یک عصب و ماهیچه یافت می‌شوند و اغلب در صورت فشرده شدن دچار درد می‌شوند. مدت زمانی که فشار بر روی نقاط ماشه‌ای اعمال می‌شود می‌تواند متفاوت باشد. با اعمال فشار، بافت زخم شکسته می‌شود و احساس کرختی به فرد دست می‌دهد. وقتی احساس بی‌حسی رخ می‌دهد، می‌توان از افزایش فشار برای انجام کار عمیق‌تر بر روی بافت زخم استفاده کرد. هنگامی که فشار آزاد شود، افزایش جریان خون رخ می‌دهد تا بافت‌های آسیب‌دیده ترمیم شوند.
چه زمانی ماساژ می‌تواند به از بین بردن بافت زخم کمک کند؟
ماساژ می‌تواند در بسیاری از شرایط به از بین بردن بافت زخم کمک بکند. شرایط رایجی که در آن‌ها ماساژ می‌تواند به از بین بردن بافت زخم کمک کنند می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد حاد
- بعد از عمل جراحی
- زخم
رایج‌ترین شرایطی که در آن‌ها ماساژ می‌تواند به از بین بردن بافت زخم کمک کند شامل درد حاد، بعد از عمل جراحی و زخم است.
درد حاد
ماساژ می‌تواند با از بین بردن بافت زخم، درد حاد را کاهش دهد. ایجاد و تجمع بافت زخم باعث محدودیتی می‌شود که درد را افزایش می‌دهد. در طول ماساژ، با افزایش جریان خون ایجاد شده، دمای ماهیچه‌ها و بافت‌ها نیز افزایش می‌یابد. افزایش دما، عدم قابلیت کشش یافتن بافت‌ها را کاهش می‌دهد و اجازه می‌دهد که بافت زخم راحت‌تر تجزیه شده و از بین برود. کاهش محدودیتی که به واسطه بافت زخم ایجاد شده، دامنه حرکت را نیز افزایش داده و درد را تسکین می‌دهد.
بعد از عمل جراحی
انجام ماساژ می‌تواند به از بین بردن زخم‌های پس از انجام عمل جراحی نیز کمک کند. بعد از جراحی، برای کمک به ترمیم فیبرها و بافت‌های عضلانی آسیب‌دیده، بافت زخم و اسکار در آن ناحیه ایجاد می‌شود. بافت زخم به اندازه فیبر ماهیچه طبیعی بدن انعطاف‌پذیر یا کشش‌پذیر نیست بنابراین می‌تواند باعث محدودیت حرکت و افزایش درد شده و در نتیجه اثرات منفی جراحی را تشدید کند. در طول ماساژ، دمای بافت زخم افزایش می‌یابد تا به بهبود قابلیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری بافت کمک کند. افزایش قابلیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری باعث می‌شود که بافت زخم به راحتی تجزیه شده و از بین برود. به علاوه، با بهبود خاصیت ارتجاعی و از بین رفتن بافت زخم، محدودیت حرکت و همچنین درد نیز کاهش می‌یابند.
زخم طبیعی
هنگامی که بافت زخم از طریق ماساژ از بین می‌رود، زخم‌های طبیعی بدن نیز می‌توانند کاهش یابند. زخم به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. شایع‌ترین علت زخم و اسکار، آسیب و جراحی است. زخم در بدن می‌تواند هم از نظر جسمانی و هم از نظر روانی بر فرد تاثیر بگذارد. بافت زخمی که زخم‌ها را ایجاد می‌کند اغلب محدود کننده است و می‌تواند درد را افزایش داده و از نظر فیزیکی بر فرد تاثیر بگذارد. همچنین به علت موقعیت تصادفی قرارگیری فیبرهای کلاژن روی پوست، رنگ بافت‌های زخم با پوست طبیعی فرد متفاوت است. همین موضوع می‌تواند از نظر روانی نیز فرد را تحت‌تاثیر قرار دهد. تکنیک‌های مختلفی برای افزایش دمای بافت زخم استفاده می‌شوند تا به شل شدن، تجزیه و از بین رفتن این فیبرها کمک کنند. وقتی که بافت زخم شل شد و از بین رفت، محل قرارگیری فیبرهای کلاژن که بافت زخم را می‌سازند مجددا تغییر می‌کند. شل شدن و از بین رفتن بافت زخم به کاهش محدودیت و نظم دادن مجدد فیبرهای کلاژن کمک می‌کند تا در نهایت وضوح کمتری داشته باشند و دیده نشوند.
اثرات فیزیولوژیکی ماساژ بر از بین بردن بافت زخم چیست؟
اثرات فیزیولوژیکی مختلفی برای از بین بردن بافت زخم وجود دارد. رایج‌ترین اثرات فیزیولوژیکی که رخ می‌دهند عبارتند از:
- افزایش دما
- بهبود اکسیژن رسانی
- فروپاشی / تغییر ساختار فیبرهای کلاژن
رایج‌ترین اثرات فیزیولوژیکی که برای از بین بردن بافت زخم رخ می‌دهند شامل افزایش دما، افزایش اکسیژن‌رسانی و تجزیه / تغییر ساختار فیبرهای کلاژن هستند.
افزایش دما
بالا رفتن دما یک اثر فیزیولوژیکی رایج است که به از بین بردن بافت زخم کمک می‌کند. افزایش دما شامل بالا رفتن دمای بافت‌های سطحی و همچنین بافت‌های عمیق است. افزایش دمای بافت‌ها در بدن به شل شدن بافت زخم کمک می‌کند. با کمک به بهبود گردش خون در بدن، دما افزایش می‌یابد. زمانی که بافت زخم شل شود، افزایش قابلیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری آن‌ها باعث می‌شود که آسان‌تر از بین بروند. از بین رفتن بافت زخم با افزایش دما به کاهش محدودیت و همچنین کاهش سفتی ماهیچه کمک می‌کند.
بهبود اکسیژن رسانی
یکی دیگر از اثرات فیزیولوژیکی که به از بین بردن بافت زخم کمک می‌کند، افزایش اکسیژناسیون یا اکسیژن‌رسانی است. افزایش اکسیژن‌رسانی یعنی زمانی که جریان خون افزایش می‌یابد تا اکسیژن بیشتری به ماهیچه‌ها و بافت‌ها برساند. اکسیژن‌رسانی زمانی افزایش می‌یابد که اتساع عروق و مویرگ‌زایی برای کمک به بهبود گردش خون در بدن رخ می‌دهند. اتساع عروق یعنی زمانی که رگ‌های خونی گشاد شده و به سطح پوست نزدیک‌تر می‌شوند و همین موضوع باعث افزایش انتقال خون در آن‌ها می‌شود. مویرگ‌زایی نیز زمانی اتفاق می‌افتد که مویرگ‌هایی که ماهیچه را احاطه کرده‌اند افزایش یابند و در نتیجه اکسیژن و مواد غذایی بیشتری در دسترس آن ماهیچه قرار بگیرد. از آنجایی که افزایش اکسیژن‌رسانی به ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند و هم چنین می‌تواند انرژی لازم برای فرآیند ترمیم را برای ماهیچه فراهم کند، به از بین بردن بافت زخم کمک می‌کند.
فروپاشی / تغییر ساختار فیبرهای کلاژن
تجزیه/تغییر ساختار فیبرهای کلاژن یک اثر فیزیولوژیکی دیگر ماساژ بر از بین بردن بافت زخم است. فیبرهای کلاژن بافت‌های پیوندی فیبرداری هستند که بافت زخم را می‌سازند. فیبرهای کلاژن که بافت زخم را می‌سازند برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده استفاده می‌شوند که منجر به تشکیل چسبندگی می‌شوند. چسبندگی‌ها زمانی شکل می‌گیرند که فیبرهای کلاژن به صورت اتفاقی و تصادفی بر روی فیبرهای ماهیچه و فاسیا قرار می‌گیرند. قرارگیری تصادفی فیبرهای کلاژن در موقعیت‌های مختلف باعث محدودیت در حرکت می‌شود و می‌تواند درد را افزایش دهد. تجزیه و نظم دوباره فیبرهای کلاژن به از بین بردن بافت زخم کمک می‌کند. در طول ماساژ، پیوند عرضی شکل‌گرفته بین فیبرهای کلاژن، شکسته شده و از بین می‌رود. سپس تکنیک‌های مختلفی برای تنظیم دوباره فیبرهای کلاژن به کار می‌روند تا آن‌ها را با فیبرهای ماهیچه‌ای طبیعی بدن هماهنگ کنند. پس از تنظیم و ساختاریافتن مجدد، محدودیت کاهش یافته و درد نیز تسکین می‌یابد.
خلاصه
از بین رفتن بافت زخم شامل فروپاشی و تنظیم دوباره فیبرهای کلاژنی است که درون ماهیچه‌ها ایجاد شده‌اند. انواع مختلفی از ماساژ وجود دارند که می‌توانند برای از بین بردن بافت زخم به کار روند از جمله ماساژ ورزشی و ماساژ بافت عمیق. در طول ماساژ از تکنیک‌های زیادی برای از بین بردن بافت زخم استفاده می‌شود از جمله طب فشاری، ایجاد اصطکاک و هدف قرار دادن نقاط ماشه‌ای. از بین بردن بافت زخم می‌تواند به طیف وسیعی از شرایط و موقعیت‌های ایجاد شده در افراد کمک کند از جمله درد حاد، بعد از عمل جراحی و زخم. هم چنین ماساژ اثرات فیزیولوژیکی مختلفی دارد که به از بین بردن بافت زخم کمک می‌کنند شامل افزایش دما، افزایش اکسیژن‌رسانی و تجزیه / تغییر ساختار فیبرهای کلاژن. ماساژ درمانگران بافت زخم را از طریق ماساژ تجزیه می‌کنند تا به افزایش آرامش و کاهش محدودیت کمک کنند.
منبع:
https://www.physio.co.uk/treatments/massage/benefits-of-massage/breakdown-of-scartissue.php
